Delft
Bron

Dit is een ordonnantie (verordening) van stadhouder prins Willem van Oranje over de benoeming van nieuwe bestuurders en de positie van de katholieken in Delft. Met deze verordening uit 1572 wilde de Prins de religieuze en bestuurlijke tegenstellingen van de stad tegengaan. Wie goed kijkt kan zien dat de verordening is ondertekend door de Prins persoonlijk.

Het is een bijzonder stuk omdat de Prins tegen de tijdgeest in, de uitoefening van de rooms-katholieke religie in de stad niet wil verbieden. Hij verbindt daar wel regels aan. Hij passeerde het stadsbestuur bij deze poging om orde te scheppen in het bestuur van de stad en de samenleving. Met zijn ideaal van de ‘godsdienstvrede’ was de Prins zijn tijd eeuwen vooruit. Zijn verordening hield echter niet lang stand. Tot het einde van de achttiende eeuw werd de R.K. godsdienstuitoefening hooguit gedoogd en RK burgers werden in tijden van oorlog met Spanje of Frankrijk met argwaan bekeken.

Het stuk dateert uit de laatste dagen van december 1572, vijf maanden nadat de stad voor de Opstand had gekozen en kort nadat Cornelius Musius, een belangrijke plaatselijke geestelijke en kennis van de prins, door de geuzen vermoord was. De koning van Spanje was landsheer van de Nederlanden en graaf van Holland. Onder leiding van een aantal edelen kwam een aantal gewesten tegen hem in opstand om zijn wrede vervolging van inwoners die niet rooms-katholiek waren en vanwege de schending van historische rechten van gewesten, steden en edelen. Pas in 1648 erkende Spanje de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

Gerelateerde bronnen